ΕΝΝΟΙΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Υποχρέωση καταβολής διατροφής στα τέκνα
Τα ανήλικα τέκνα, κι αν ακόμα έχουν περιουσία, έχουν δικαίωμα διατροφής από τους γονείς, εφόσον τα εισοδήματα της περιουσίας τους ή το προϊόν της εργασίας τους δεν αρκούν για την διατροφή τους, χωρίς να είναι απαραίτητο προηγουμένως να εκποιηθεί τυχόν περιουσία των τέκνων. Ο υπόχρεος προς διατροφή γονέας δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι δεν μπορεί να παρέχει διατροφή, επειδή, ενόψει των δικών του υποχρεώσεων θα κινδύνευε η δική του διατροφή. Εξαιρέσεις υπάρχουν στις εξής περιπτώσεις :
Σε περίπτωση που το ανήλικο παιδί μπορεί να στραφεί εναντίον άλλου υπόχρεου ή όταν το ανήλικο τέκνο μπορεί να διατραφεί από τα εισοδήματά του και την περιουσία του. Τότε μόνο ο υπόχρεος προς διατροφή γονέας μπορεί να προβάλει αυτό τον ισχυρισμό (αδυναμία παροχής διατροφής), ταυτόχρονα θα πρέπει να αποδείξει:
α) Την περιουσία του, δηλαδή, τα εισοδήματά του τόσο από την εργασία του όσο και από κάθε είδους περιουσία του καθώς και την ικανότητα του προς εργασία.
β) Άλλες υποχρεώσεις που τυχόν έχει. Τέτοιες είναι τυχόν υποχρεώσεις διατροφής τρίτων προσώπων, όπως για παράδειγμα, άλλα τέκνα, καθώς και κάθε άλλου είδους υποχρεώσεις του
γ) Την διακινδύνευση της διατροφής του. Θα πρέπει δηλαδή να αποδεδειχθεί ότι η οικονομική κατάσταση του υπόχρεου προς διατροφή γονέα είναι τέτοια που αν αυτός υποχρεωνόταν να καταβάλει διατροφή θα υπήρχε άμεσος κίνδυνος να μην μπορεί να διατραφεί ο ίδιος.
Το ύψος της διατροφής προσδιορίζεται με βάση τις ανάγκες των τέκνων όπως αυτές προκύπτουν από τις συνθήκες της ζωής του (π.χ. την ηλικία του, την υγεία του, τις ικανότητές του κ.λ.π.) και περιλαμβάνει όσα είναι αναγκαία για την συντήρηση, την ανατροφή, την επαγγελματική καθώς και την εκπαίδευση του.
Το ύψος της διατροφής μπορεί να προσαρμόζεται ανάλογα με τις ανάγκες του, το κόστος ζωής και παύει, αυξάνεται ή μειώνεται όταν μεταβάλλονται οι όροι της διατροφής.
Το ύψος της διατροφής μπορεί να προσαρμόζεται ανάλογα με τις ανάγκες του, το κόστος ζωής και παύει, αυξάνεται ή μειώνεται όταν μεταβάλλονται οι όροι της διατροφής.
Η υποχρέωση διατροφής παύει με τον θάνατο του τέκνου ή του υπόχρεου προς διατροφή γονέα. Η αξίωση διατροφής που έχει το παιδί κατά του γονέα ο οποίος δεν έχει τη επιμέλεια του, ασκείται από τον γονέα που έχει την επιμέλεια του τέκνου.
Στο συναινετικό διαζύγιο, ποιος από τους δύο θα έχει την επιμέλεια του παιδιού, το ύψος της διατροφής του, και την επικοινωνία του παιδιού με τον άλλο γονέα, καθορίζεται με ιδιωτικό συμφωνητικό που επικυρώνεται από το δικαστήριο.
Σε περίπτωση ύπαρξης επείγουσας περίπτωσης ή επικείμενου κινδύνου, μπορεί να επιδικασθεί προσωρινή διατροφή με την διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων .
Υποχρέωση καταβολής διατροφής στον ένα εκ των συζύγων
Στην περίπτωση που ο ένας εκ των πρώην συζύγων δεν μπορεί να εξασφαλίσει την διατροφή του από τα εισοδήματά του ή από την εκμετάλλευση της περιουσίας του δικαιούται να ζητήσει διατροφή από τον άλλο σύζυγο μετά τη λύση του γάμου με διαζύγιο, υπό τις εξής προϋποθέσεις:
I. Εάν κατά τον χρόνο έκδοσης του διαζυγίου και μετά από αυτό ο ένας εκ των πρώην συζύγων βρίσκεται σε ηλικία ή σε κατάσταση υγείας που δεν του επιτρέπει να αναγκαστεί να αρχίσει ή ακόμη να συνεχίσει την άσκηση κατάλληλου επαγγέλματος, έτσι ώστε να εξασφαλίσει από το επάγγελμα τη διατροφή του.
II. Εάν ο ένας εκ των πρώην συζύγων έχει την επιμέλεια ανήλικων τέκνων και σαν αποτέλεσμα εμποδίζεται στην άσκηση κατάλληλου επαγγέλματος.
III. Εάν ο ένας εκ των πρώην συζύγων είτε δεν βρίσκει σταθερή και κατάλληλη εργασία είτε χρειάζεται κάποια επαγγελματική εκπαίδευση. Σε αυτές τις περιπτώσεις όμως ο ένας εκ των πρώην συζύγων δικαιούται διατροφή από τον άλλον για ένα διάστημα που δεν μπορεί να ξεπεράσει τα τρία χρόνια από την έκδοση του διαζυγίου.
IV. Σε κάθε άλλη περίπτωση, όπου η επιδίκαση διατροφής στον έναν εκ των πρώην συζύγων κατά την έκδοση διαζυγίου επιβάλλεται από λόγους επιείκειας. Εδώ υπάγονται περιπτώσεις οι οποίες δεν μπορούν να υπαχθούν στις παραπάνω τρεις περιπτώσεις και το δικαστήριο μπορεί να επιδικάσει διατροφή στον έναν σύζυγο όταν αυτό είναι δίκαιο. Πάντως δεν θα πρέπει να κινδυνεύει η διατροφή του υπόχρεου προς διατροφή συζύγου.
Πρέπει να σημειωθεί ότι η διατροφή μπορεί να περιοριστεί ή ακόμη και να αποκλειστεί, όταν αυτό επιβάλλεται από σπουδαίους λόγους. Έτσι εάν ο γάμος είχε μικρή χρονική διάρκεια ή εάν ο δικαιούχος εκ των πρώην συζύγων της διατροφής είναι υπαίτιος του διαζυγίου του ή προκάλεσε εκούσια την απορία του. Περαιτέρω, το δικαίωμα διατροφής παύει να υπάρχει όταν ο δικαιούχος αυτής (διατροφής) ξαναπαντρευτεί ή εάν συζεί μόνιμα με κάποιον άλλο σύντροφο σε ελεύθερη ένωση καθώς και με το θάνατο του.
Όταν παραβιάζεται η υποχρέωση παροχής διατροφής διαπράττεται ποινικώς κολάσιμο αδίκημα που τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι ενός έτους.
Γιώργος Γκαντής
Δικηγόρος